Ziel op aarde en papier
Workshop
Met ingehouden adem.
Letterlijk. Zo ploegden we ons door de afgelopen tijd heen. Bewogen jaren, zeker voor teams in zorg, onderwijs, cultuur en bedrijfsleven. Tijd om uit te blazen? Ontegenzeggelijk, waarbij Mieke Bouwens en Haruka Matsuo je gids zijn. Twee aardse vrouwen, met grondige kennis van Japanse kunstvormen, bieden je een luchtige workshop inktschilderen en een traditionele Japanse theeceremonie.
Sumi-e oftewel inktschilderen vindt haar oorsprong bij Japanse zen-monniken. Eenvoud voert de boventoon. Het is een kunstvorm zonder poespas of knellende passie: Sumi-e nodigt de beoefenaar uit om zich met zwarte inkt op een wit vel rijstpapier uit te drukken. Onverdund of met water, waarbij penselen in breedte variëren. Wat je schildert? Dat wat verdwijnt onder spreadsheets, mails [status: urgent] en deadlines: de vergeten essentie, het kale hout van de geest.
Iedereen kan het
Moeilijk? Maak je geen zorgen. Iedereen die kan uitademen, kan bezield Sumi-e beoefenen. In korte tijd maakt Mieke Bouwens je wegwijs in de grondbeginselen en technieken, waarna je aan de slag gaat. Al snel ontdek je dat Sumi-e verrassend zicht op jezelf biedt. Cirkels, bamboe, rietkragen, vogels of wolken die op papier verschijnen, blijken langzaam drogende zelfportretten. Ze tonen de kracht van Sumi-e: zwijgend onthullen wat veelal verborgen is.
Hoe gaat dat dan?
Ooggetuigenverslagje van een workshop. Locatie: een atelier in Naarden, maar het kan overal in Nederland. Langgerekte tafels met wit papier, acht deelnemers in een ongedwongen sfeer. Schaaltjes inkt en water en potten met penselen omkransen de werkbladen. Na kennismaking en uitleg is er tijd voor vragen en antwoorden. Dan tippen of drenken de deelnemers hun penseel, wachten op wat zich wil aandienen, ademen uit en raken het papier. Sleutelwoorden: aandacht, toewijding, afwezigheid van oordeel. Er is geen groepsdruk, want elke deelnemer volgt bij elke nieuwe schildering een eigen weg en tempo. Langzaam, snel, in pure inkt, vlagerig of vervagend. Zo ontstaan röntgenfoto’s van de ziel. Plezier? Dat is er, onverdund en zichtbaar. Sumi-e heeft een meditatief karakter, maar verleidt ook tot gekantelde blikken, onderlinge gesprekken, zelfspot, verwondering en vooral compassie.
Theeceremonie
Na anderhalf à twee uur workshop nodigt keramiste Haruka Matsuo de deelnemers uit voor een
traditionele Japanse theeceremonie. Het is een rituele bijeenkomst, die ver voorbij Pickwick en het ik gaat. In haar betekenis is de ceremonie dan ook gelijkwaardig aan de workshop. Oogmerk: oefenen in het hier en nu zijn, in stilte gelijkheid vieren, Middelpunt van de ceremonie is een lage tafel, met Haruka’s zelfgemaakte theepotten en servies van eigenhandig gewonnen Nederlandse IJsselklei-, doeken en andere attributen. Aandachtig voert ze een strikte choreografie van handelingen uit, die ze in haar opleiding als theemeester heeft geleerd. Na twintig minuten nuttigen de deelnemers een kop Gyokuro-thee en een Wagashi, een zoete, handgemaakte Japans lekkernij. Vanzelfsprekend is er tijd en ruimte voor vragen.
Eten`
Een lege geest is een feest, stellen Japanse monniken. Maar een lege maag? Het is mogelijk om de bijeenkomst met een gezamenlijke maaltijd te bezegelen. Voedingsdeskundige en reiki- docent Rumi Kobayashi maakt een verrukkelijke lunch of kleine maaltijd van pure ingrediënten volgens Japanse receptuur.
De begeleiders
Mieke Bouwens leidt een school voor trainingsacteurs in Friesland. Ze leefde een jaar in Azië, verdiepte zich in oosterse kunst en is kenner & beoefenaar van Sumi-e. Haruka Matsuo, die aan de Kunstacademie in Kyoto en de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam studeerde, is beeldend kunstenaar op het snijvlak van oude Japanse kunststijlen en -vormen en eigentijdse inzichten. Ze werken al zes jaar met plezier samen.
De kunst die ze verstaan: teams sterker, opener en vitaler maken.
Het aanbod
Hun workshop Sumi-e en theeceremonie vormen een onverbrekelijke eenheid. Maar Mieke en Haruka zijn wendbaar.
In overleg met de opdrachtgever[s] kunnen zij variëren in tijdsduur, accenten leggen en al of niet een maaltijd arrangeren. Aantal deelnemers: minimaal acht en maximaal twintig.
Info en contact
Ben je nieuwsgierig? Fijn, sowieso een goede eigenschap voor wie groei niet schuwt.
Neem gerust contact met ons op! Bel 06 21 24 30 77 of stuur een mailtje naar zielop@outlook.com
of sumi-e@miekebouwens.nl.
Tekst Eric Alink
Fotografie Karin Jonkers